ლინკდინის, აფვორქის, სპეციალური ბირჟებისა და პლატფორმების საშუალებით, ბოლო პერიოდში, საკმაოდ გახშირდა ფიზიკური პირების (“ფრილანსერების”) მხრიდან სერვისების დისტანციურად მიწოდება საქართველოდან – უცხოეთში.
თანამედროვე შრომის ბაზარზე დასაქმების ეს ფორმა ცხადია, დადებითი მოვლენაა, თუმცა იწვევს დაბნეულობას, უნდა გადაიხადოს თუ არა პირმა გადასახადი საქართველოს ბიუჯეტში?! – აქტუალურ კითხვას Nexia-ს ბუღალტრული აღრიცხვისა და ანგარიშგების დეპარტამენტის უფროსი საგადასახადო მენეჯერი, დავით ორჯონიკიძე პასუხობს:
“საგადასახადო ვალდებულების განსაზღვრისთვის, უპირველესად უნდა განისაზღვროს რა ტიპის ურთიერთობასთან გვაქვს საქმე, დაქირავებით მუშაობა, თუ მომსახურების გაწევა.
დაქირავებით მუშაობად მიიჩნევა ფიზიკური პირის მიერ ვალდებულების შესრულება იმ ურთიერთობათა ფარგლებში, რომლებიც რეგულირდება საქართველოს ან/და უცხო ქვეყნის შრომის კანონმდებლობით.
ფრილანსერად მიიჩნევა ადამიანი, რომელიც მუშაობს როგორც დამოუკიდებელი კონტრაქტორი, ურთიერთობს დამკვეთთან და დაკისრებული სამუშაოს შესრულების სანაცვლოდ იღებს ანაზღაურებას. ფრილანსერებს აქვთ თავისუფლება, კონტრაქტით იმუშაონ რამდენიმე კომპანიასთან. ასევე, შეუძლიათ, წარადგინონ თავიანთი ნამუშევრები სხვადასხვა პლატფორმებზე და საკუთარი პორტფოლიოთი მოიძიონ პოტენციური კლიენტები.
ზოგადად, საქართველოს რეზიდენტი ფიზიკური პირისთვის გათავისუფლებულია ის შემოსავალი, რომელიც არ მიეკუთვნება საქართველოში არსებულ წყაროს (სსკ 82 მუხლი), თუმცა მნიშვნელოვანია განისაზღვროს კონკრეტული შემოსავალი განეკუთვნება თუ არა საქართველოში არსებულ წყაროს.
სსკ-ს 104-ე მუხლი ადგენს წყაროს განსაზღვრის კრიტერიუმებს:
ა) თუ თქვენ წარმოადგენთ საქართველოს რეზიდენტს და მომსახურებას უწევთ არარეზიდენტს, შემოსავლის წყაროდ საქართველო ითვლება და არ გათავისუფლდებით, შესაბამისად ვალდებული ხართ გადაიხადოთ საშემოსავლო გადასახადი.
ბ) საქართველოში დაქირავებით მუშაობა ითვლება საქართველოს წყაროდან მიღებულად და არ ეხება გათავისუფლება, თუმცა კოდექსი არ განმარტავს თუ რა ითვლება საქართველოში დაქირავებით მუშაობად და აღნიშნულზე არსებობს განსხვავებული მოსაზრებები, კერძოდ:
ბ.ა) საკმარისია მხოლოდ დაქირავებული იყოს ფიზიკურად საქართველოში და ჩაითვლება რომ მან მიიღო საქართველოში დაქირავებით მიღებული შემოსავალი.
ბ.ბ) აუცილებელია როგორც დამქირავებელი, ასევე დაქირავებული იყოს საქართველოს ტერიტორიაზე.
პირადად მე, ვფიქრობ, თუ დაქირავებული ფიზიკურად საქართველოს ტერიტორიაზე იმყოფება, დიდია ალბათობა საგადასახადო ორგანოს მხრიდან შემოსავალი დაკვალიფიცირდეს საქართველოში არსებულ წყაროდან მიღებულად და დაიბეგროს საშემოსავლო გადასახადით“ – დავით ორჯონიკიძე, Nexia-ს საგადასახადო მენეჯერი.
აღნიშნულ საკითხს საერთაშორისო დაბეგვრის რეგულაციებთან დაკავშირებით, საერთაშორისო დაბეგვრის ექსპერტი და Nexia-ს საერთაშორისო დაბეგვრის პრაქტიკის ხელმძღვანელი, ლაშა ჯალაღანია განმარტავს:
„თანამედროვე ტექნოლოგიების გამოყენებით, სხვადასხვა სფეროებში, შესაძლებელია, სრულფასოვანი სერვისის მიწოდება დისტანციურად, ისე რომ მომსახურების გამწევი და მიმღები სხვადასხვა ქვეყანაში იმყოფებოდნენ. საქართველოს მაგალითზე შეიძლება ითქვას, რომ განსაკუთრებით პანდემიის და მის შემდგომ პერიოდში, საზღვარგარეთ მომსახურების გაწევიდან მიღებული ანაზღაურება ბევრი ფიზიკური პირისთვის მნიშვნელოვან შემოსავლის წყაროდ იქცა.
მიზანშეწონილია, რომ შემოსავლის მიმღებმა პირებმა სწორად განსაზღვრონ თავიანთი საგადასახადო ვალდებულებები და მოახდინონ შესაბამისი გადასახადების მართლზომიერად დეკლარირება, ამასთან ჰქონდეთ ინფორმაცია არსებული შეღავათების შესახებ.
იქიდან გამომდინარე, რომ საქმე გვაქვს ორი ქვეყნის იურისდიქციასთან, აქ ჩნდება კითხვა თუ რომელ ქვეყანაში უნდა დაიბეგროს დისტანციური მომსახურების შედეგად მიღებული შემოსავალი და საქმე ხომ არ გვექნება ორმაგ დაბეგვრასთან.
კერძოდ, შესაძლოა პრაქტიკაში გვქონდეს ასეთი შემთხვევა, პირს რომელიც შემოსავალს იღებს საზღვარგარეთიდან, შესაძლოა, დაუკავდეს წყაროსთან გადასახადი და რეალურად, ხელზე მიიღოს იმაზე ნაკლები თანხა, ვიდრე ინვოისით/შრომითი კონტრაქტით არის გათვალისწინებული. ამასთან, თავის მხრივ, აღნიშნულ შემოსავლებზე გადასახადის გადახდის ვალდებულება მას, ასევე, აქვს საქართველოშიც. ეს შეეხება ორივე შემთხვევას, როგორც მომსახურების გაწევას, ასევე, დაქირავებით მუშაობასაც.
ასეთი შემთხვევებისთვის სხვადასხვა სახელმწიფოები აფორმებენ საერთაშორისო ხელშეკრულებებს – ორმაგი დაბეგვრის თავიდან აცილების თაობაზე, რომელიც იცავს ქვეყნებს შორის მოქმედ ეკონომიკურ სუბიექტებს ორმაგი დაბეგვრისგან. საქართველო ამ მხრივ ფართოდ არის წარმოდგენილი და ორმაგი დაბეგვრის თავიდან აცილების ხელშეკრულება 57 ქვეყანასთან აქვს გაფორმებული.
ჩვენი ქვეყნის მიერ გაფორმებული შეთანხმებები ეფუძნება ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების ორგანიზაციის (OECD) მოდელს. შესაბამისად, მომსახურების გაწევასთან და დაქირავებით მუშაობასთან დაკავშირებით, როგორც წესი, ყველა ქვეყანასთან სტანდარტული წესებია მოცემული, თუმცა, რეკომენდირებულია თითოეული ქეისის მიხედვით შემოწმდეს ამ ქვეყანასთან გაფორმებული ხელშეკრულების პირობები.
შესაბამისად, თუ ქვეყანასთან, რომლის რეზიდენტსაც დისტანციურად ვუწევთ მომსახურებას, საქართველოს აქვს გაფორმებული ორმაგი დაბეგვრის თავიდან აცილების ხელშეკრულება და მომსახურების გაწევა/დაქირავებით მუშაობა ხორციელდება საქართველოს რეზიდენტი ფიზიკური პირის მიერ:
ა) მომსახურების შემთხვევაში – აღნიშნული შემოსავლები უნდა დაიბერგოს მხოლოდ საქართველოში.
ბ) იგივე პირობაა დაქირავებით მუშაობის შემთხვევაშიც, ხელფასის სახით მიღებული ანაზღაურება დაიბეგრება მხოლოდ საქართველოში თუ დაქირავებით მუშაობა ფიზიკურად საქართველოდან ხორციელდება.
ამასთან, თუ დაქირავებით მუშაობის პერიოდში ფიზიკურ პირს უწევს გარკვეული პერიოდულობით ჩასვლა დამქირავებლის ქვეყანაში ამ პერიოდის პროპორციული ხელფასი დაიბეგრება ამ ქვეყანაში და თავის მხრივ გათავისუფლდება საქართველოში.
შესაძლოა იმ კომპანიამ, რომელშიც მუშაობს/მომსახურებას უწევს ფიზიკური პირი მოითხოვოს იმის დადასტურება, რომ ფიზიკური პირი ნამდვილად წარმოადგენს საქართველოს რეზიდენტს. ასეთ შემთხვევაში ფიზიკური პირი მიმართავს შემოსავლების სამსახურს რეზიდენტობის ცნობის მიღების მოთხოვნით (უფასოდ გაიცემა 20 სამუშაო დღეში) და მიღებული დოკუმენტის საფუძველზე მომსახურების მიმღები ვალდებულია გაათავისუფლოს შემოსავალი თავის ქვეყანაში” – ლაშა ჯალაღანია, Nexia-ს საერთაშორისო დაბეგვრის ექსპერტი.
გაითვალისწინეთ, რომ არ დაჯარიმდეთ!
